Udar mózgu !

-------------------------------


 

 

- Według statystyk, udar mózgu jest trzecią, co do częstotliwości, przyczyną śmierci na świecie i jednym z najczęstszych powodów trwałej niepełnosprawności pacjentów powyżej 40. roku życia. Wczesne rozpoznanie udaru, także przez osoby "niemedyczne", ma kluczowe znaczenie dla życia i zdrowia pacjenta - mówi Agnieszka Wasik, specjalista chorób wewnętrznych.

Szacuje się, że udaru doświadcza jeden na czterech mężczyzn i jedna na pięć kobiet powyżej 45. roku życia. Głównym czynnikiem ryzyka jest wysokie ciśnienie. Jeśli utrzymuje się ono na poziomie 140/90 mmHg (łagodne nadciśnienie), jesteś aż sześciokrotnie bardziej narażony na wystąpienie udaru, niż osoby, których ciśnienie mieści się w normie (podręcznikowy poziom ciśnienia powinien wynosić 120/80 mmHg). Warto też pamiętać, że normy ciśnienia zmieniają się wraz z wiekiem.

Wysokie ryzyko wystąpienia udaru występuje też u osób chorych na cukrzycę oraz cierpiących na choroby serca (ryzyko jest dwukrotnie wyższe niż u osób zdrowych). Wysokie ryzyko udaru mózgu dotyczy także palaczy, zwłaszcza z tych z nadciśnieniem – aż dwudziestokrotnie wyższe niż u zdrowych osób niepalących.

Przyczyną udaru może stać się także spożycie alkoholu. Naukowcy z Uniwersytetu Harvarda w Bostonie dowiedli, że spożycie nawet niewielkich ilości alkoholu, już po godzinie dwukrotnie zwiększa szansę na wystąpienie niedokrwiennego udaru mózgu.

- Powrót do zdrowia po udarze zależy w dużej mierze od tego, jak szybko zareagować będą mogli lekarze. Podczas udaru, z każdą minutą, obszar mózgu narażony na uszkodzenia powiększa się, tym samym poważniejsze mogą być jego konsekwencje. Udar mózgu, podobnie jak zawał serca, to słowa klucze, które znamy wszyscy. Większość z nas doskonale zdaje sobie sprawę, że to bardzo poważne dolegliwości, które mogą prowadzić do śmierci. O ile jednak mamy choćby mglistą wiedzę na temat objawów zawału, o tyle mało kto potrafi rozpoznać udar mózgu.


Tymczasem jego objawy są charakterystyczne i nietrudno postawić wstępną diagnozę, a przynajmniej powziąć uzasadnione podejrzenie o wystąpieniu udaru. - Rozpoznanie udaru przez osoby ,,niemedyczne” opiera się na obserwacji pacjenta. Typowy jest nagły początek objawów - najczęściej u osoby bez dolegliwości występuje zmiana wyglądu twarzy, niewyraźna lub bełkotliwa mowa i osłabienie siły kończyn górnych. Zazwyczaj na twarzy widoczny staje się brak symetrii, kącik ust po jednej stronie opada, mogą pojawić się problemy z połykaniem - pacjent krztusi się. Występują też trudności z mówieniem - pacjent mówi powoli z wyraźnym trudem albo bełkocze. Nie może również unieść drobnego przedmiotu np. filiżanki z herbatą, uścisnąć dłoni. Czasem cała ręka może być bezwładna. U osoby młodej, zazwyczaj aktywnej, objawy te są łatwe do zauważenia, u osób starszych czasami trudno je wychwycić od razu – zwłaszcza, jeśli nie znamy pacjenta - tłumaczy Agnieszka Wasik.

- Chorzy z udarem zazwyczaj są przytomni, rozumieją polecenia i starają się je wykonywać mimo widocznych trudności. Rzadziej - przy udarze krwotocznym - występuje bardzo silny, nagły ból głowy. Aby ułatwić rozpoznanie udaru przez osoby, które nie ukończyły studiów medycznych, amerykańscy lekarze stworzyli test FAST. Jest to akronim, pochodzący od angielskich słów twarz, ręce, mowa i czas (face, arm, speach i time).- Pozwala on nawet niedoświadczonej osobie bardzo szybko i z pewnością do ok. 80 proc. rozpoznać udar. Test odwołuje się do prostych czynności, pozwalających zweryfikować, czy wystąpiły symptomy udaru. Udar mózgu jest stanem zagrażającym życiu i zdrowiu pacjenta, więc wystarczy podejrzenie, by wezwać służby medyczne - mówi lekarka i tłumaczy jak przeprowadzić test FAS.

==================================================================================================================

F - face - twarz
Gdy pojawi się nienaturalny grymas twarzy, porażenie mięśni mimicznych – poproś chorego o uśmiechnięcie się. Opadające kąciki ust podczas uśmiechu mogą być sygnałem udaru.

A - arm - ramię Osłabienie kończyny, najczęściej górnej, mrowienie lub drętwienie – poproś chorego o zamknięcie oczu i wyciągnięcie ramion do przodu wnętrzem dłoni do góry. Podczas udaru osłabiona kończyna będzie opadać. Przymknięcie oczu jest istotne, bo pacjent zauważając zmiany, może próbować skorygować swoją postawę.

S - speach – mowa
Niewyraźna czy bełkotliwa mowa – poproś chorego o wypowiedzenie określonego zdania, np. „Ładną mamy dziś pogodę”. Jeśli chory ma problemy z wymową - mimo prób, nie potrafi wypowiedzieć tekstu wyraźnie, może to świadczyć o udarze. Dla pewności można go też poprosić o pokazanie języka – jeśli język opada w stronę kącika ust, możesz podejrzewać udar.


T - time – czas
Czas ma zasadnicze znaczenie. Jeśli podczas testu zauważysz niepokojące zmiany, jak najszybciej zawiadom służby medyczne. Sprawdź też godzinę wystąpienia objawów i zanotuj. Jeśli wiesz, na co pacjent chorował dotychczas, np. nadciśnienie tętnicze, chorobę wieńcową, zaburzenia lipidowe tzw. wysoki cholesterol oraz jakie przyjmował leki, powiedz o tym ratownikom lub lekarzowi – będzie to istotna informacja. Pacjent powinien natychmiast trafić do specjalistycznego ośrodka z oddziałem neurologicznym, gdzie zostanie zdiagnozowany i poddany leczeniu. - Innymi objawami, które mogą sygnalizować udar mózgu, są m.in. zaburzenia widzenia, zawroty głowy, zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej, paraliż oraz zaburzenia połykania. Należy pamiętać, że istotną cechą udaru jest nagłe jego wystąpienie.

Jeśli zauważymy kilka objawów, zwłaszcza występujących w szybkim czasie, należy zawsze traktować zdarzenie jako poważne i możliwie szybko wezwać pogotowie - dodaje Agnieszka Wasik z kliniki INVICTA. Podejrzenie udaru powinno wywołać natychmiastową reakcję - telefon do służb ratunkowych. Jednak zanim przybędzie pomoc, chory jest zdany na osobę, która była świadkiem wystąpienia udaru. Co robić czekając na przybycie karetki?

- Przede wszystkim w czasie oczekiwania na pomoc należy zachować spokój i zapewnić bezpieczeństwo pacjentowi - w upały chronić przed przegrzaniem, w zimie - okryć. Nie należy pozostawiać osoby z podejrzeniem udaru bez opieki. Jeśli pacjent chodzi samodzielnie, trzeba chronić go przed upadkiem i nie dopuścić, by się oddalił. W miarę możliwości należy uspokoić pacjenta, np. przemawiając do niego spokojnie - tłumaczy lekarka. - Jeśli w trakcie oczekiwania na specjalistyczną pomoc, pacjent straci przytomność, przestanie oddychać lub wstrzymana zostanie akcja serca, należy podjąć działania reanimacyjne. Jeśli jego stan jest stabilny, należy ułożyć go w pozycji bezpiecznej i poczekać na karetkę. Nie wolno na własną rękę podawać pacjentowi żadnych płynów lub lekarstw do ust ze względu na ryzyko zachłyśnięcia z powodu zaburzeń połykania - wyjaśnia specjalistka chorób wewnętrznych Agnieszka Wasik.